Start    Rok liturgiczny    Święta i uroczystości

A Słowo stało się Ciałem

Ks. Marek Łuczak

Narodzenie Pańskie traktowane jest jako moment Wcielenia, a przecież każdy człowiek już w łonie swej matki cieszy się materialnym ciałem. Tak było także w przypadku Pana Jezusa, o którym możemy powiedzieć, że na 9 miesięcy przed swoim narodzeniem stał się jednym z nas.

To m.in. dlatego święto Zwiastowania jest tak ważne dla wyznawców Chrystusa. Od V wieku wydarzenie to świętowane było w uroczysty sposób przez Kościół wschodni. Na Zachodzie przyjęło się to święto w czasach papieża św. Grzegorza Wielkiego (+ 604). Najstarszym tego świadectwem na Wschodzie jest homilia Abrahama z Efezu, wygłoszona najprawdopodobniej w Konstantynopolu między rokiem 530 a 550. Święto to w Konstantynopolu potwierdzone jest w VI wieku, w Antiochii pod koniec VI wieku, w Jerozolimie w I połowie VII wieku. Na Zachodzie natomiast potwierdzenie znajdujemy w VII wieku (Rzym i Hiszpania).

Tam wszystko się zaczęło...

W Nazarecie już od IV wieku stoi Bazylika Zwiastowania, wybudowana przez bogatego Żyda, który przeszedł na chrześcijaństwo. Została ona wzniesiona dokładnie w tym miejscu, gdzie miał stać dom rodzinny Matki Najświętszej. Świątynia ta przetrwała do XI wieku, kiedy to krzyżowcy wystawili o wiele większą budowlę sakralną. W 1955 r. franciszkanie przebudowali ją do obecnych kształtów. W odległości ok. 200 metrów od niej znajduje się kościół pw. św. Józefa. W VI wieku stał na tym miejscu kościół pw. Matki Bożej Karmiącej. W pobliżu niego znajduje się także synagoga, zbudowana na miejscu tej, w której Chrystus często przebywał i nauczał. Pamiątką najpewniejszą z czasów Maryi jest Jej studnia, jedyna zresztą w Nazarecie, znajdująca się na dziedzińcu cerkwi prawosławnej poświęconej św. Gabrielowi Archaniołowi.

Tegoroczne świętowanie Zwiastowania Pańskiego ma miejsce później, ze względu na to, że 25 marca przypada w Wielki Piątek. Generalnie jednak między dniem, w którym zwykle obchodzimy Zwiastowanie, a dniem, kiedy czcimy Narodzenie Pańskie, mija dokładnie 9 miesięcy. Niektórzy więc wiążą z tym faktem wybór 25 marca na obchody święta, ale są też zwolennicy innej teorii – uważają oni, że koniec marca i początek kwietnia dla chrześcijan mają bardzo duże znaczenie ze względu na 14. dzień miesiąca nisan, w którym prawdopodobnie miało miejsce Ukrzyżowanie (starotestamentalne święto Paschy).

Pełna łaski

Jednym z owoców Zwiastowania są modlitwy, które w Kościele zyskały ogromną popularność. Pozdrowienie Anielskie składa się ze słów Archanioła, z radosnego okrzyku św. Elżbiety i z modlitwy Kościoła. Na słowach pozdrowienia Gabriela – „łaski pełna” – Kościół oparł wiarę w Niepokalane Poczęcie Maryi. Skoro bowiem Maryja była pełna łaski, to nie mogła nigdy być jej pozbawiona. Słowa św. Elżbiety: „Błogosławionaś Ty między niewiastami i błogosławiony owoc żywota Twojego” zawierają część pozdrowienia anioła („Błogosławionaś Ty między niewiastami”). W ten sposób św. Elżbieta jakby chciała podkreślić, że znana jest jej tajemnica Zwiastowania, że w imieniu wszystkich niewiast świata winszuje Maryi tak wielkiej godności.

Do XVI wieku odmawiano w Kościele jedynie słowa anioła i św. Elżbiety. Papież św. Pius V uzupełnił je o modlitwę stanowiącą drugą część Pozdrowienia Anielskiego („Święta Maryjo, Matko Boża, módl się za nami grzesznymi teraz i w godzinę śmierci naszej. Amen”).

Trzy razy na dzień

Ze Zwiastowaniem wiąże się także modlitwa „Anioł Pański”. Historia tej modlitwy sięga wieków średnich, kiedy to biciem dzwonów wyznaczano trzy pory dnia: rano, południe i wieczór. Z powodu braku zegarów był to zwyczaj bardzo praktyczny. Przez pobożne odmawianie tej modlitwy przypominamy sobie scenę Zwiastowania i to, co się w niej dokonało. Paweł VI w adhortacji apostolskiej „Marialis cultus” tak zachęca do odmawiania tej modlitwy: „Gdy chodzi o modlitwę «Anioł Pański», to chcemy jedynie powtórzyć naszą zachętę, prostą, lecz gorącą, aby zwyczajowe odmawianie tej modlitwy zostało zachowane. Mimo bowiem upływu wieków zachowuje ono swoją siłę i blask. Jest to modlitwa prosta, zaczerpnięta z Pisma Świętego”. Każdy kolejny papież sam odmawia tę modlitwę codziennie i często spotyka się przy tej okazji z wiernymi gromadzącymi się na Placu św. Piotra, którym po modlitwie udziela błogosławieństwa.

Niedziela Ogólnopolska 14/2016 , str. 34